Jak działają zegarki automatyczne

Jeżeli kiedykolwiek zastanawiałeś/aś się, jak działa zegarek automatyczny, blog o zegarkach będzie najlepszym miejscem, żeby znaleźć odpowiedź na to pytanie. Chociaż zegarki mechaniczne z naciągiem automatycznym nie potrzebują baterii do prawidłowego wskazywania godziny, ich działanie nie opiera się na magii, lecz na fizyce. Dowiedz się, czym jest zegarek automatyczny i jak działa. 

Budowa zegarka automatycznego

Zegarek automatyczny nie wymaga ręcznego nakręcania za pomocą koronki, tak jak zegarki mechaniczne z manualnym naciągiem. Zegarek automatyczny napędza energia sprężyny, magazynujące energię kinetyczną. Podczas rozprężania sprężyna oddaje energię i tym samym umożliwia poruszanie się wskazówek. Sprężyna w zegarku jest jego kluczowym elementem. Zanim wejdziemy w szczegóły konstrukcji i działania mechanizmu zegarków automatycznych, pokrótce zapoznajmy się z ich historią.

Historia zegarków automatycznych

Powstanie pierwszego zegarka z mechanizmem automatycznym datuje się na rok 1770, a jego stworzenie przypisuje się szwajcarskiemu zegarmistrzowi Abrahamowi-Luisowi Perreletowi. On jako pierwszy opracował mechanizm zawierający masę zamachową nakręcającą sprężynę. Tak rozpoczęły swoją historię zegarki męskie ręcznie nakręcane. 

Później wielu innowatorów próbowało stworzyć zegarek mechaniczny, który nakręca się sam, ale ich projekty nie wyszły poza fazę prototypu. Musiało minąć przeszło sto pięćdziesiąt lat, zanim angielski zegarmistrz John Harwood opracował konstrukcję nadającą się do zastosowania w produkcji seryjnej. W 1924 roku opatentował swój pomysł, co spowodowało pojawienie się kolejnych trzystu zbliżonych rozwiązań, różniących się sposobem pracy wahnika czy ułożyskowaniem. Wiele z nich zaginęło w mroku dziejów.

Jak działa mechanizm w zegarkach automatycznych?

Wróćmy jednak do zagadnienia, jak działa mechanizm automatyczny. W zegarku tego typu najważniejszą częścią mechanizmu jest rotor, znany również jako wahnik. Ten niewielki element nieustannie obraca się. Pozostając w ruchu, naciąga sprężynę napędową, która z kolei wprawia w ruch wskazówki zegarka. 

Do wytworzenia energii przez wahnik niezbędny jest ruch ręki, na której jest noszony zegarek. Za przenoszenie siły i poruszanie wskazówkami odpowiedzialna jest przekładnia wskazań, a obracające się w przód i w tył koło balansowe odpowiada za dokładność pomiarów. 

Dopiero harmonijne działanie wspomnianych podzespołów umożliwia prawidłowe wskazanie godziny. Wahnik jest podtrzymywany przez łożysko kulkowe, obracające się dzięki ruchom nadgarstka. Warto jeszcze wspomnieć o sworzniu mimośrodkowym, który wykorzystując grawitację, obraca się na trzpieniu i tym samym powoduje kołysanie się wahnika.

Wnętrze zegarka automatycznego

Jak widać, działanie mechanizmu może się wydać dosyć skomplikowane, ale nie trzeba znać dokładnych założeń funkcjonowania mechanizmu, aby móc zachwycić się jego działaniem. Z tego samego założenia wychodzą producenci, którzy z tyłu koperty umieszczają w swoich zegarkach przezroczysty dekiel, który umożliwia zajrzenie do środka zegarka - wtedy na własne oczy możemy przekonać się, jak wygląda praca mechanicznych zegarków. Niektóre modele wykorzystują tarczę typu open-heart - wtedy mechanizm można podziwiać nawet wtedy, gdy zegarek jest zapięty na nadgarstku.

Jak rozpoznać zegarek z mechanizmem automatycznym?

Jak w łatwy sposób rozpoznać, że trzymamy w ręku zegarek z mechanizmem automatycznym? To bardzo proste. Wystarczy spojrzeć na wskazówkę sekundową - jeżeli porusza się ona jednostajnym, płynnym ruchem, zamiast przeskakiwać z sekundy na sekundę, mamy do czynienia z "automatykiem". Ponadto poruszając zegarkiem, słychać charakterystyczny szum.

Dostępne modele nieznacznie różnią się w tej kwestii, ale zazwyczaj zapewniają rezerwę chodu wynoszącą około 40 godzin. Oznacza to, że zegarek nadal będzie działał przez ten czas nawet po zdjęciu z nadgarstka. Dla kolekcjonerów, którzy posiadają wiele zegarków i nie są w stanie nosić ich wszystkich jednocześnie, dobrym rozwiązaniem jest rotomat.

Przechowywanie zegarka automatycznego

Przechowywanie zegarków automatycznych zależy od decyzji właściciela. Najwłaściwszym miejscem jest oczywiście nasz nadgarstek, w czasie transportu specjalne etui, a w przypadku posiadania wielu zegarków - rotomat.

To zasilane prądem urządzenie, które obraca zegarek, imitując ruchy nadgarstka, dzięki czemu nieustannie jest w zegarku skumulowana energia kinetyczna umożliwiająca jego działanie. Na peryferiach zegarmistrzowskiego świata istnieje również coś takiego jak zegarek kinetyczny, który można skrótowo określić zegarkiem kwarcowym z naciągiem automatycznym - mechanizm kwarcowy "ładuje się" poprzez ruchy ręki i nie wymaga baterii.

Jak dbać o zegarek automatyczny - konserwacja i wymiana części

Chociaż zegarki automatyczne nie wymagają od użytkownika niczego poza noszeniem, raz na około 5 lat warto udać się do zegarmistrza. Przeprowadzi on przegląd mechanizmu i przypadku zużycia któregoś z elementów przeprowadzi serwis, który zapewni bezproblemowe działanie zegarka przez kolejne lata.

Dobrze zadbane zegarki są w stanie pokazywać czas często nawet przez dziesięciolecia i być przekazywane pomiędzy kolejnymi pokoleniami. Oznacza to, że zakup zegarka mechanicznego, szczególnie w czasach produktów o niskiej trwałości, jest naprawdę dobrą inwestycją. Jest w tym jakiś paradoks, że najmniej podatne na upływ czasu są urządzenia go odmierzające! Ponadto wykorzystanie w zegarku automatycznego naciągu sprężyny jest korzystne dla środowiska.

Zegarki automatyczne w sklepie Zatoka Zegarków

Nasz sklep oferuje szeroki wybór zegarków automatycznych, w tym tych ze znakiem wysokiej jakości Swiss Made. Do usystematyzowania produktów tworzy się różne kategorie, np.:

• lotnicze, 
• divery, 
• vintage. 

Często jednak okazuje się, że przypisane kategorie są nieoczywiste, bo w zegarkach można znaleźć cechy z różnych kategorii i powiązanie ich tylko z jedną z nich okazuje się problematyczne. Kategorie tylko orientacyjnie wskazują, jakie rodzaje cech posiada dany zegarek. Popularne marki rywalizują ze sobą, starając się połączyć w zegarku wszystkie pożądane przez świadomego klienta zalety: 

• precyzję działania i niezawodność mechanizmu, 
• styl odzwierciedlający osobowość właściciela,
• możliwość dostosowania do określonej sytuacji (przykładowo poprzez umożliwienie samodzielnej wymiany paska), 
• walory użytkowe, takie jak odporność na zarysowania lub możliwość korzystania z czasomierzy pod wodą.

Jeżeli informacje zamieszczone w powyższym artykule rozbudziły Twoją ciekawość, zapoznaj się z innymi publikacjami dostępnymi w naszym poradniku lub skontaktuj się bezpośrednio z nami. Wchodząc na stronę Kontakt, znajdziesz naszego maila. W razie wątpliwości postaramy się pomóc wybrać czasomierz idealnie dopasowany do Twoich potrzeb!